محمدعلی افراشته شاعر طنزپردازی که نشریۀ چلنگر را درآغاز دهۀ ۳۰ منتشر میکرد، در شعری به نام ارتجاع داخلیتر مینویسد:
لعن بر مخترع خط و سواد
به خصوص آن که به زنها رو داد
بازهم رفته ضعیفه جلسه
پس که بایست به کارم برسه
این شعر از زبان مردی است که زنان را ضعیفه میپندارد و با کار و تحصیل زنان مخالف است:
نیستم بنده موافق ابدا
شدهام سخت مخالف جدا
بودم هرگاه وزیر فرهنگ
به هواداری آن کهنه دبنگ
خواندن درس زنان را ازدم
با دو فوری قدغن میکردم
اما از همان روزگار و حتی پیشتر از آن، زنان ایرانی هم درس میخواندند وهم صاحب قلم بودند وهم طنز مینوشتند. که این آخری، یعنی طنز نوشتن زنان، حتی در این روزگار هم چندان ساده نیست، چه رسد به آن دورانی که سطح عمومی سواد و فرهنگ اجتماعی به شدت نازل بود.
در کتاب شکرستان، نویسنده میخواهد که نمونههای آثار زنان طنزنویس را در نشریات طنز بررسی کند، تا نشان بدهد که طنزنویسی در انحصار مردان نیست.
اگرچه در قیاس با شعر و داستان و رمان و حتی روزنامهنگاری، زنان صاحب قلم چندان رغبتی به طنزنویسی نداشتهاند اما وقتی پی میبریم که درروزگار خودمان زنان طنزنویس تا سردبیری نشریات معتبر طنز نیز رسیدهاند درمییابیم که موضوع طنزنویسی زنان تا چه حد جدی است.
رویا صدر که خود از طنزنویسان تواناست در مقدمۀ کوتاه اما پر محتوا و منصفانۀ کتاب مینویسد:
" در مجموع، آثار زنان در نشریات طنز پیش و پس از انقلاب را میتوان از دو زاویه بررسی کرد: یکی کنکاش فضای ذهنی و دغدغههای جنسیتی زنان نویسنده، که در مطالبشان متجلی است و میتواند آینهای از شرایط زنان هر دوره باشد، و دیگری بررسی موقعیت و جایگاه ادبی زنان در نشریات طنز و دستیابی به تصویری از توان ادبی آنها در طنز مطبوعاتی. کتاب حاضر به این منظور تدوین شده"
نثر رویا صدر در شکرستان، شیوا و استوار است واز شتابزدگیهای رایج در نثر مطبوعاتی مصون مانده همانگونه که نوع داوریها و تحلیلهای کتاب، بسیار منصفانه و علمی است و از گزافه و بیان احساسی پرهیز دارد.
شکرستان را نشر گلآذین منتشر کرده، در پشت جلد، این چند سطر برای معرفی کتاب آمده است:
"طنز در مطبوعات ایران، همواره چهرهای مردانه داشته است. در این میان آثار زنان طنزنویس در نشریات، زیر سایۀ حضور پررنگ مردان و تفکر مردانه، پنهان مانده و کمتر مورد توجه قرار گرفته است. کتاب حاضر تلاش میکند از رهگذر بررسی آثار زنان در نشریات طنز دورۀ معاصر به درک مشخص و روشنی از این حضور مطبوعاتی برسد. برای این منظور..."
هان؟! نکند توقع دارید که تمام مطلب را بازنویسی کنم؟ نخیر جانم! برای این منظور مرحمت فرموده کتاب را تهیه کنید و بخوانید تا قدر زنان طنزنویس وآثار ایشان را بدانید.
Keywords:
About New Book Of Roya Sadr By Esmaeil Amini